Creatieve industrie en ICT dragen substantieel bij aan economisch herstel
De sectoren creatieve industrie en ICT dragen substantieel bij aan het economisch herstel van de Nederlandse economie. Dit blijkt uit de Monitor creatieve industrie. De banengroei is het sterkst in de creatieve industrie die in 2015 ruim 294.000 banen telde. De ICT sector telde in 2015 bijna 283.000 banen. In de afgelopen tien jaar kwamen er in de creatieve industrie netto 61.000 banen bij en in de ICT sector 16.000.
Meer recent is de werkgelegenheid in de creatieve industrie gegroeid met 1,4 procent per jaar en in de ICT sector 0,6 procent. De gehele Nederlandse economie liet in die jaren een terugloop in banen zien van 0,4 procent.
Deze groei in werkgelegenheid gaat recent gepaard met productiviteitsgroei zowel in de creatieve industrie als in de ICT sector. Het sterkst is die in de ICT sector, maar het meest opmerkelijk is die voor de creatieve industrie. Tot voor kort was er in de creatieve industrie sprake van groei in banen gekoppeld aan een afnemende toegevoegde waarde, wat verlies in arbeidsproductiviteit impliceert. 2013 markeert een belangrijke trendbreuk, de groei in toegevoegde waarde overtreft de groei in banen zodat de productiviteit van de creatieve industrie groeit.
De meeste nieuwe banen in de creatieve industrie ontstaan in de categorie zelfstandigen. Nu wordt 40 procent van de banen in de creatieve industrie vervuld door zzp-ers. In de ICT sector zijn bedrijven met meer dan 50 banen juist de belangrijkste werkverschaffers. Het aantal bedrijfsvestigingen in de creatieve industrie verdubbelde in de afgelopen tien jaar tot ruim 144.000 vestigingen, vooral door de groei van het aantal zzp’ers. De groei van het aantal bedrijfsvestigingen in ICT is kleiner dan in de creatieve industrie, maar nog altijd groter dan die in de totale Nederlandse economie.
Schaalverkleining zet vooral in de creatieve industrie de laatste decennia fors door en leidt tot verkruimeling van de sector. Dat gaat gepaard met flexibilisering van arbeid in de sector. Daardoor wordt de ontwikkeling van de creatieve netwerkeconomie urgent. Die vraagt om passende wetgeving over flexibilisering van arbeid, maar ook om nieuwe business modellen. Daar ligt een belangrijke opgave voor de bedrijven, de sector en het beleid. Innovatie op die terreinen is nodig om het verdienvermogen van de creatieve industrie te verbeteren.
De toegevoegde waarde van de creatieve industrie bedraagt slechts de helft van die in de ICT sector, terwijl beide sectoren een ongeveer gelijk aantal banen tellen. De creatieve industrie levert met een totale toegevoegde waarde van 16,8 miljard in 2015, 2,8 procent van het bruto nationaal product, de sector ICT met 30,2 miljard 5 procent. Dat is mede het gevolg van de beperktere schaalbaarheid van de producten en diensten van de creatieve industrie, in vergelijking met ICT. De creatieve sector is arbeidsintensiever dan veel andere sectoren.
De synergie tussen creatieve industrie en ICT heeft de voorbije jaren desalniettemin nieuwe vormen van bedrijvigheid opgeleverd. Binnen deze digitale creatieve industrie zijn de game-industrie en meer recent digital design belangwekkende voorbeelden. Zij verbinden creatief vermogen en digitale technologie waardoor schaalbaarheid en internationalisering mogelijk zijn. In het bijzonder digital design maakt de voorbije jaren een sterke groei door, met bedrijven die veelal als ICT bedrijf geregistreerd staan, maar creatieve diensten leveren. Opvallend is dat Rotterdam ondanks haar bescheiden banenontwikkeling in de creatieve industrie, voor deze twee opkomende bedrijfstakken na Amsterdam de tweede stad van Nederland is.